Door Floor Ligtvoet en Judith Pennarts van Nieuwsuur [1].
Het aantal Nederlanders dat voor duizenden euro’s per jaar de nieuwste afslankmedicijnen aanschaft, neemt flink toe. Dat valt af te leiden uit cijfers van de Stichting Farmaceutisch Kengetallen, opgevraagd door Nieuwsuur.
In 2022 gaven apothekers nog maar 2000 keer geneesmiddelen als Ozempic, Wegovy en Mounjaro mee aan mensen die daarvoor zelf de portemonnee trekken. Afgelopen jaar was dit 109.000 keer het geval.
De toename is pas het begin van een hausse aan nieuwe gebruikers van obesitasmedicijnen, denken deskundigen. “De markt zal overspoeld worden met dit soort geneesmiddelen. Het gebruik gaat ongetwijfeld exponentieel en spectaculair toenemen”, voorspelt Jaap Seidell, emeritus hoogleraar voeding en gezondheid en gespecialiseerd in de oorzaken en gevolgen van overgewicht.
Hongergevoel
Vorig jaar was er nog sprake van een tekort aan Ozempic, dat op de markt kwam voor de behandeling van diabetes. Maar sinds december is dit medicijn, dat net als Wegovy en Mounjaro het hongergevoel onderdrukt, weer goed verkrijgbaar. Dat bevestigen artsen, apothekers en fabrikanten aan Nieuwsuur.
Gebruikers moeten wel het geld kunnen missen: alleen mensen met diabetes type II krijgen Ozempic vergoed. De nieuwste, meest effectieve geneesmiddelen die je maar één keer per week hoeft te injecteren, worden vooralsnog niet vergoed bij overgewicht.
Afgelopen zomer adviseerde het Zorginstituut Nederland minister Fleur Agema (Volksgezondheid) nog om het medicijn Wegovy, ontwikkeld om te helpen bij obesitas, voorlopig niet te vergoeden. Het medicijn is weliswaar effectief om lichaamsgewicht te verlagen, zegt het Zorginstituut, maar er zijn grote onduidelijkheden over de gezondheidseffecten.
Ook waarschuwt het instituut voor de maatschappelijke kosten. In Nederland zijn zo’n 7 miljoen mensen met overgewicht, een BMI hoger dan 25. Op basis van de registratie van het medicijn zouden 4,2 miljoen van hen in aanmerking komen voor gebruik. Als het middel vergoed wordt, kan dat de overheid miljarden kosten.
Honderden euro’s per maand
Ondanks de hoge prijs neemt het gebruik van injecties om af te vallen een vlucht. Voor veel klanten zijn de bedragen geen probleem, zo ervaren ze bij de kliniek Overgewicht Nederland. Mounjaro kost daar 410 euro per maand, Ozempic 160 euro. Daarbovenop komen nog de kosten voor het jaar verplichte coaching en begeleiding.
“Mensen bellen ons op en zeggen: ik wil per se Mounjaro omdat dat de beste resultaten geeft”, aldus mede-eigenaar Nick van Lanschot. Met dat specifieke medicijn zou iemand tot 20 procent van het lichaamsgewicht kunnen verliezen. “Voor een bepaalde groep is ruim 400 euro per maand, bijna 6000 euro per jaar, geen probleem.”
Het zijn enorme bedragen, erkent Edo Aarts, chirurg en behandelend arts bij Overgewicht Nederland en mede-eigenaar. “Maar als je kijkt naar de verhouding van de middelen die gebruikt worden, dan is dat bij ons ongeveer al fifty-fifty, Ozempic versus Mounjaro.”
Voor de afslankspuiten is wel een recept nodig van een arts. Wie assertief is en de financiële middelen heeft, kan ze makkelijk krijgen, zegt ook Marloes Dankers, apotheker bij het Instituut Verantwoord Medicijngebruik. “Dat is iets dat mij zorgen baart. Nu komt een selecte groep patiënten aan deze middelen terwijl we weten dat obesitas bij mensen met een sociaal lagere status vaak nog veel meer impact heeft, ook op de kwaliteit van leven. De gezondheidskloof, waar al sprake van is in Nederland, wordt hierdoor alleen maar groter.”
Ook emeritus hoogleraar Seidell ziet dat de komst van dure medicijnen tegen overgewicht en obesitas de potentie heeft om gezondheidsverschillen te vergroten. “En het kan de solidariteit in de zorg ondermijnen. Waarom zou je nog hoge zorgpremie betalen voor het collectief als je zelf apart al je obesitasmedicijnen betaalt?”
Het Zorginstituut Nederland vraagt zich daarnaast af hoe wenselijk het is als een veel groter deel van de Nederlanders ineens medicijnen nodig heeft. Het instituut adviseerde de minister om eerst een maatschappelijke discussie te starten over de potentiële impact van deze geneesmiddelen.
Reactie zorgminister Agema
“De belofte van afslankmedicatie is groot. We hopen dat deze een bijdrage kan leveren aan het verminderen van het aantal mensen met overgewicht en aanverwante klachten. Ik verwacht dit jaar de adviezen van het Zorginstituut over de middelen Wegovy en Mounjaro. Ik verwacht dan meer duidelijkheid over de bijwerkingen en kosteneffectiviteit van opname van deze middelen in het basispakket en bij welke patiënten deze middelen het meest passend kunnen worden ingezet. Deze adviezen helpen mij om te beslissen of we deze middelen kunnen vergoeden vanuit de basisverzekering, en onder welke voorwaarden.”
[1] Ligtvoet, F. & Pennarts, J. (2025, 28 januari). Gebruik dure afslankspuit groeit snel, versterkt gezondheidskloof. Nieuwsuur.