Door Julie Corliss bij Harvard Health Publishing [1].
Injecteerbare medicijnen die natuurlijke darmhormonen nabootsen, kunnen ook hartgerelateerde risico’s verlagen. Dit is wat je moet weten over deze revolutionaire medicijnen.
Een wekelijkse injectie die leidt tot dramatisch gewichtsverlies zonder ernstige bijwerkingen klinkt bijna te mooi om waar te zijn. Maar verschillende medicijnen die oorspronkelijk zijn ontwikkeld om diabetes type 2 te behandelen, kunnen mensen helpen om tot wel 20% van hun lichaamsgewicht te verliezen – veel meer dan andere medicijnen tegen zwaarlijvigheid. Ze staan bekend als incretinemimetica en verbeteren ook de bloeddruk en het cholesterolgehalte.
Het is dan ook geen verrassing dat er veel vraag is naar deze medicijnen, vooral naar semaglutide (voor een lijst van deze medicijnen en hun merknamen, zie Behandelingen > Medicatie). Dit heeft geleid tot tekorten van bepaalde formuleringen. Dat is slechts een van de problemen waar mensen mee te maken krijgen die deze medicijnen willen gebruiken. Ze zijn duur – ongeveer $1000 tot $1.500 per maand – en worden niet vergoed door Medicare voor obesitas (hoewel sommige particuliere verzekeraars ze wel vergoeden). Wie is een goede kandidaat voor deze medicijnen en wat moeten mensen er nog meer over weten?
Diabetes en geneesmiddelen tegen zwaarlijvigheid
Giftige hagedissen die bekend staan als Gilamonsters hebben een uniek vermogen om de bloedsuikerspiegel stabiel te houden, zelfs na lange perioden van niet eten. Het gif van dit kleurrijke schepsel inspireerde de ontwikkeling van exenatide (Byetta), het eerste medicijn in een klasse die bekend staat als incretinemimetica.
Tegenwoordig zijn er effectievere medicijnen die een incretine genaamd GLP-1 nabootsen. Deze injecteerbare geneesmiddelen zijn onder andere dulaglutide (Trulicity), liraglutide (Victoza) en semaglutide (Ozempic); de laatste is ook verkrijgbaar als pil genaamd Rybelsus. Liraglutide en semaglutide zijn ook goedgekeurd voor gewichtsverlies, in formules die respectievelijk als Saxenda en Wegovy op de markt worden gebracht.
De nieuwste toevoeging aan deze geneesmiddelenfamilie combineert GLP-1 met een andere incretinemimic, GIP. Tirzepatide (Mounjaro) werd in mei 2022 goedgekeurd voor de behandeling van diabetes type 2 en aangemerkt voor versnelde beoordeling voor goedkeuring voor de behandeling van obesitas, die ergens in 2023 wordt verwacht.
Overlappende risico’s
Tot de helft van alle nieuwe diabetesgevallen in dit land – Verenigde Staten – houdt verband met obesitas, een ziekte die nu meer dan 40% van de Amerikanen treft. Beide aandoeningen zijn nauw verbonden met hart- en vaatziekten. “Veel cardiologen erkennen nu dat het behandelen van obesitas de beste manier is om hartaandoeningen te behandelen,” zegt Dr. Caroline Apovian, die mede-directeur is van het Center for Weight Management and Wellness in het aan Harvard gelieerde Brigham and Women’s Hospital.
Andere medicijnen tegen zwaarlijvigheid helpen mensen slechts 5% tot 8% van hun lichaamsgewicht te verliezen. Maar de incretinemimica, die lijken op hormonen die van nature door de darmen en hersenen worden aangemaakt, hebben meerdere effecten. Ze sporen de alvleesklier aan om insuline af te geven als de bloedsuikerspiegel te hoog wordt, vertragen het legen van de maag en richten zich op receptoren in de hersenen die betrokken zijn bij het verminderen van de eetlust.
De nieuwste medicijnen, tirzepatide en semaglutide, kunnen leiden tot opmerkelijk gewichtsverlies en verlagen ook de HbA1c-waarden (een driemaandelijks gemiddelde van de bloedsuikerspiegel) met wel twee procentpunten. “Studies tonen ook aan dat semaglutide en liraglutide, een ouder geneesmiddel, het risico op ernstige cardiovasculaire problemen, zoals hartaanvallen en beroertes, kunnen verlagen bij mensen met obesitas en diabetes,” zegt Dr. Apovian. Een groot onderzoek om te zien of semaglutide hartgerelateerde risico’s verlaagt bij mensen zonder diabetes met overgewicht of obesitas is momenteel aan de gang, voegt ze eraan toe.
Wie zou deze medicijnen kunnen overwegen?
Mensen met diabetes die overgewicht hebben zijn goede kandidaten voor semaglutide of tirzepatide, vooral degenen met een hoog risico op hartaandoeningen, zegt Dr. Apovian. Voor mensen zonder diabetes zijn de officiële criteria voor het voorschrijven van de medicijnen dezelfde als voor alle andere medicijnen tegen obesitas: een body mass index (BMI) van 30 of hoger, of een BMI van 27 of hoger en minstens één gewichtgerelateerd gezondheidsprobleem, zoals hoge bloeddruk of hoog cholesterol.
Bij het innemen van deze medicijnen moet je jezelf in de buik of dij injecteren met een penachtig apparaatje met een piepkleine naald ter grootte van een mensenhaar. Bijwerkingen zoals misselijkheid, diarree en verstopping komen vaak voor. Maar ze duren zelden langer dan ongeveer een week, vooral als je laag begint en de dosering langzaam verhoogt onder begeleiding van een ervaren arts, zegt Dr. Apovian.
Als je stopt met het medicijn, zul je waarschijnlijk weer aankomen. Maar dat is vergelijkbaar met wat er zou gebeuren als je zou stoppen met bloeddrukmedicatie – je bloeddruk zou stijgen. “Obesitas is een ziekte en we moeten het ook zo behandelen,” zegt Dr. Apovian.
[1] Corliss, J. (2023, 1 maart). The new diabetes drugs: Your best shot for weight loss? Harvard Health Publishing.
