Door Jeroen den Blijker & Judith Harmsen (Redactie Binnenland) van Trouw [1].
Medicatie – Het middel Wegovy, geschikt voor mensen met obesitas die moeite hebben met afvallen, wordt voorlopig niet vergoed. Een teleurstelling voor patiënten die zonder het middel niet op een gezond gewicht kunnen komen.
Heus, ze hoeft geen maatje 34 of 36. Ze wil gewoon een gezond lichaam, zegt Lisette de Bruijn. Maar de weegschaal geeft tegenwoordig 103, 104 kilo aan, en dat is voor haar lengte (167 cm) ongezond veel. “Jammer dus dat Wegovy niet wordt vergoed”.
Elf jaar geleden ging het mis, tijdens haar laatste zwangerschap, zegt De Bruijn. “Toen is er iets in mijn lichaam definitief veranderd.” Sindsdien eet en leeft ze uiterst gedisciplineerd. “Ik begin de dag met 2 ons kwark. En dan om tien uur acht radijsjes of cherrytomaatjes. Ik eet nooit mee met mijn gezin, kook altijd speciaal voor mezelf: gezond en afgemeten porties. Bijvoorbeeld 120 gram spaghetti met courgette.” Inderdaad, muizenhapjes. En toch kan ze ervan aankomen. “Ik zeg altijd: ook van een slablaadje kan ik aankomen.” Ze gaat ook twee à drie keer per week naar de sportschool. Maar helpen doet het niet.
Patiënten zoals De Bruijn zijn er meer, weet Liesbeth van Rossum, internist en hoogleraar obesitas in het Erasmus MC en voorzitter van het Partnerschap Overgewicht Nederland. Ze ziet ze soms in haar spreekkamer. Mensen die al tal van leefstijlinterventies hebben doorlopen. Die al gezond eten en meerdere keren per week sporten, maar die toch meer nodig hebben om echt gezond te kunnen worden.
Hormonen
Voor hen is het teleurstellend dat het Zorginstituut Nederland deze week de minister adviseerde om het middel Wegovy niet in de basisverzekering op te nemen. Hoewel er al afslankmedicijnen op de markt zijn die wel worden vergoed, is Wegovy effectiever. Het middel zorgt voor gemiddeld 15 procent gewichtsverlies en is daarom heel nuttig voor mensen met ernstige obesitas. Van Rossum begrijpt dat het Zorginstituut naar de kosten kijkt. “Een behandeling met Wegovy kost zo’n 250 euro per maand. Maar je moet ook bedenken wat het oplevert: gezondere mensen die weer aan het werk kunnen, minder zorgkosten en minder uitkeringen. Onderzoek laat zien dat het snel winstgevend is.”
Eerder deze week kondigde farmaceut Novo Nordisk al aan een flinke prijsdaling door te willen voeren. De hoop was dat Wegovy daardoor alsnog vergoed zou worden. Maar volgens het Zorginstituut is dat niet genoeg. Het advies is nu dat Wegovy niet wordt vergoed uit de basisverzekering, maar alleen via de specialistische zorg kan worden voorgeschreven. Het Zorginstituut benadrukt dat patiënten niet zonder de andere goede behandelingen zullen komen te zitten. Wegovy zou alleen beschikbaar moeten zijn voor mensen die het echt nodig hebben en bij wie andere afslankmethoden niet werken.
Van Rossum is het daar niet mee eens. “Je kunt niet van patiënten verwachten dat ze honderden euro’s per maand betalen voor een medicijn dat ze nodig hebben om gezond te blijven. Zonder medicatie worden ze dikker en dikker, met alle medische gevolgen die daarbij horen.”
Behandeling en preventie
Volgens Van Rossum is behandeling en preventie allebei nodig. “Natuurlijk moeten we voorkomen dat nog meer mensen obesitas krijgen. Dat is met name een taak voor de overheid. Maar daarnaast moet je de mensen die het al hebben wel helpen, om te voorkomen dat ze aan obesitas gerelateerde ziekten gaan ontwikkelen. Als ik iemand in mijn spreekkamer zie met een BMI van 39 dan heeft die persoon er weinig aan als ik begin over een suikertaks.”
‘Met een BMI van 39 in mijn spreekkamer heb je er weinig aan als ik een suikertaks noem’
Ze benadrukt dat medicatie pas wordt aanbevolen als de oorzaken van het overgewicht zijn achterhaald en als duidelijk is geworden dat een gecombineerde leefstijlinterventie onvoldoende helpt. “Die twintigers en dertigers die ik nu op mijn spreekuur krijg, die kunnen op hun veertigste of vijftigste door de obesitas een hartinfarct krijgen, of diabetes of kanker ontwikkelen. Dan is het volledig geaccepteerd dat zij chemotherapieën of hoge bloeddrukmedicijnen krijgen. Terecht natuurlijk, maar laten we dan ook in het stadium ervoor het zieke vet aanpakken. Eerst met leefstijl en zo nodig met aanvullende behandelingen. Dan zullen heel veel andere behandelingen, die soms ook veel geld kosten, niet meer nodig zijn.”
Voor patiënt De Bruijn is het advies van het Zorginstituut bitter. “Ik ben ziek, net zoals iemand met diabetes ziek is. Maar die krijgt daar wel een medicijn voor. Terwijl ik, zonder medicatie, dikker en dikker word, met alle medische gevolgen die daarbij horen. Dat gaat uiteindelijk de samenleving heel veel geld kosten — en ik ben bang voor wat dat gaat betekenen voor mij.”
[1] den Blijker, J. & Harmsen, J. (2024, 19 juli). “Ik ben gewoon ziek, net zoals iemand met diabetes ziek is.”. Trouw.
